3.4 Vandikte en vanbreedte schaven

Voorbereiding

Voordat je met het schaven op de vandiktebank kunt beginnen, moet je controleren of de beitels nog scherp zijn. Als de beitels bot zijn, moeten ze verwisseld worden. Het verwisselen van de beitels gaat op precies dezelfde wijze als bij de vlakbank.

Na het stellen van de beitels moet je controleren of de beitels in het beitelblok aan beide zijden van de beitelas even ver uit het blok steken. Dit kun je doen nadat je de spanenkap gesloten hebt. Je stelt een diktemaat in en schaaft aan de linkerzijde een deel hout en aan de rechterzijde ook een deel hout. Beide geschaafde houtdelen moeten dan even dik zijn. Als je de geschaafde maat opgemeten hebt, kun je gelijktijdig controleren of de digitale afleeseenheid goed staat met betrekking tot de werkelijke schaafmaat. Als er een verschil is, kun je de digitale afleeseenheid bijstellen.

Schaaf niet meer dan de maximale toegestane spaanafname (3-20 mm) per keer van het hout. Nadat de beitels gesteld zijn, ga je de overige onderdelen controleren. Na controle weet je zeker dat:

de tafelbladrollen goed afgesteld staan
de schaafdikte goed afgesteld staat
de afzuiging aanstaat
alle persoonlijke veiligheidsmaatregelen genomen zijn.

Vandikte en vanbreedte schaven

Ga voor het vandikte en vanbreedte schaven met de vandiktebank als volgt te werk.

Leg het te schaven materiaal op de tafel. Let goed op het volgende:

De ruwe kant ligt naar boven en de geschaafde kant (de gevlakte/gestreken kant) op de tafel. Je hebt de gevlakte en gestreken kant daarom gemerkt.
Schaaf het hout eerst op breedte en pas daarna op dikte. Het gevaar van het kantelen van hout wordt namelijk groter naarmate het hout smaller wordt.
Schaaf altijd met de nerfrichting mee.

Voer het hout met de smalle, gestreken kant naar beneden in de machine.

Op een gegeven moment wordt het hout door de aanvoerwals gepakt en wordt het vanzelf verder doorgevoerd. Het hout kan gemakkelijk worden doorgevoerd als je de verschillende delen direct achter elkaar invoert. De aanvoerwals voert dan de verschillende delen als het ware als één deel door.

Na het op breedte schaven schaaf je het hout op dikte.

Dit gaat op dezelfde manier als bij het op breedte schaven. Als tijdens het schaven het hout niet soepel over de tafel loopt, kun je een klein beetje glijmiddel op de tafel aanbrengen. Hier zijn speciale middelen voor, maar een stukje kaarsvet werkt ook hierbij uitstekend. Let erop dat je bij het aanbrengen van kaarsvet niet met je handen onder de spanenkap komt.

In sommige gevallen kun je meer dan één stuk hout tegelijk doorvoeren. De productiesnelheid is dan nog hoger. De stukken hout worden dan wel in dezelfde afmetingen geschaafd en de maatverschillen mogen slechts gering zijn.