2.2 Zaag­wijzen

De volgende begrippen zijn belangrijk:

Zaagwijzen

Een stam wordt opgezaagd in veel planken of balken. De manier waarop ze gezaagd zijn, noemen we de zaagwijze. We onderscheiden drie zaagwijzen:

• Halfkwartiers gezaagd (deel A).
• Tangentiaal of dosse gezaagd (deel B en deel C).
• Radiaal of kwartiers gezaagd (deel D en deel E).

De verschillende zaagwijzen.

Dosse gezaagd

Wordt van de stam het buitenste deel (het schaaldeel) afgezaagd, dan ontstaat het tangentiale vlak, ook wel dosse vlak genoemd. De planken worden als het ware uit de rug van de boomstam gezaagd. Een kenmerk van dosse gezaagd hout is dat je op het brede vlak een vlamtekening kunt zien.

Vlamtekening in dosse gezaagd hout.

Een ander kenmerk van dosse gezaagd hout is dat de hartzijde zich aan de brede zijde van de houtdelen bevindt. Een groot nadeel van dosse zagen is het kromtrekken van het hout tijdens het drogen. Dosse gezaagd hout trekt bol aan de hartzijde.

Bol trekken aan de hartzijde.

Kwartiers gezaagd

Bij kwartiers zagen wordt zo haaks mogelijk op de groeiringen gezaagd. Het hout is altijd gekantrecht gezaagd. Om zo veel mogelijk kwartiers gezaagde planken te kunnen zagen, wordt een boomstam eerst in vier kwarten of kwartieren gezaagd. Een kenmerk van kwartiershout is dat de groeiringen haaks op het brede vlak van de plank lopen. Dit geeft op de breedte van een plank een streeptekening te zien bij houtsoorten met duidelijk zichtbare groeiringen zoals grenen.

Streeptekening op het brede vlak bij kwartiers en een vlamtekening bij dosse gezaagd hout.

Halfkwartiers gezaagd

Bij halfkwartierse planken lopen de groeiringen min of meer onder een hoek van 45 graden ten opzichte van het vlak van de plank.

Een stam opgezaagd in kwartiers en halfkwartiers gezaagd hout.
 Delen aangegeven met 1 zijn kwartiers gezaagd en met 2 halfkwartiers gezaagd.

Het halfkwartiers gezaagde hout is altijd aan minimaal één zijde gekantrecht.